W obchodach 80. rocznicy mordu w Wanatach weźmie udział Prezydent RP

28 lutego 1944r. funkcjonariusze SS i policji niemieckiej spalili wieś Wanaty w gminie Łaskarzew i zamordowali 108 jej mieszkańców. Zbrodni dokonano w odwecie za śmierć kilku niemieckich żandarmów, zabitych w potyczce z polskimi partyzantami. Był to najczarniejszy dzień w wojennej historii powiatu garwolińskiego. Swoją obecność podczas uroczystości 28 lutego 2024 r. potwierdził prezydent RP Andrzej Duda.

25 lutego o godz. 12:00 w kościele parafialnym Podwyższenia Krzyża Świętego w Łaskarzewie odprawiona zostanie uroczysta Msza św. w intencji zamordowanych mieszkańców Wanat z udziałem strażackiej orkiestry dętej, szkolnych oraz strażackich pocztów sztandarowych. O 13:00 w świątyni odbędzie się koncert pieśni z okresu II wojny światowej w wykonaniu zespołu wokalno – aktorskiego „Sonanto".

28 lutego rocznicowe uroczystości kontynuowane będą w Wanatach. O 12:00 oficjalne rozpoczęcie uroczystości pod pomnikiem w Wanatach, odśpiewanie hymnu z udziałem Orkiestry Reprezentacyjnej Wojska Polskiego, modlitwa za ofiary zbrodni dokonanej w Wanatach, Apel Pamięci i salwa honorowa w wykonaniu kompanii reprezentacyjnej WP, złożenie kwiatów przez delegacje. Ok. 13:00 nastąpi przejazd do Szkoły Podstawowej im. Pamięci Wanat w Dąbrowie z/s w Woli Łaskarzewskiej, gdzie odbędzie się druga część uroczystości. Przewidziane jest przemówienia prezydenta Andrzeja Dudy, występ artystyczny uczniów z lokalnej szkoły podstawowej.
Licząca 22 zagrody wieś Wanaty, w ciągu kilku godzin przestała istnieć. Spośród 132 mieszkańców, 108 straciło życie. Zagładę Wanat poprzedziło kilka dramatycznych wydarzeń. 21. 02. 1944 r. do zagrody Antoniego Kędziory przyjechał lotny oddział niemieckiej żandarmerii, w pobliżu gospodarstwa, na śniegu Niemcy zauważyli ślady prowadzące do lasu. Postanowili podążyć tym tropem, w pobliskim lesie znajdował się 13-osobowy patrol żołnierzy AK, który oczekiwał na zrzut lotniczy. Doszło do zbrojnego starcia, w wyniku którego zginęło 7 niemieckich żołnierzy, a 3 zostało rannych. Po stronie partyzantów był jeden ranny.

Niemcy nie zapomnieli o porażce. Wydarzenie to było pretekstem do zastosowania wobec mieszkańców Wanat zasad odpowiedzialności zbiorowej. W nocy z 27/28.02. 1944r. kilkusetosobowa ekspedycja karna zaczęła otaczać Wanaty. Jedna grupa mordowała mieszkańców Wanat w domach i obejściach, druga rabowała mieszkania, cenne rzeczy i dobytek, a trzecia podpalała budynki mieszkalne i gospodarcze. Po wymordowaniu wszystkich mieszkańców i zrabowaniu mienia, hitlerowscy żołdacy wycofali się na skraj wsi, gdzie znajdowało się dowództwo akcji. Niemcy odjechali w godz. popołudniowych, pozostała po nich płonąca wieś z pomordowanymi mieszkańcami. Zwłoki pomordowanych były w zasadzie nierozpoznawalne. Ich grzebaniem zajęły się ich rodziny, a zwłoki zostały pochowane we wspólnej mogile na cmentarzu w Łaskarzewie.

Z mieszkańców przebywających we wsi w czasie pacyfikacji, uratowały się tylko 2 osoby: Julianna Olejnik i Władysław Górzkowski. Obydwoje byli ciężko ranni i dzięki ich zeznaniom znany jest sposób przeprowadzenia pacyfikacji. Pamięć o wydarzeniach sprzed 80 laty jest wciąż żywa wśród lokalnej społeczności, a szczególnie uczniów miejscowej szkoły, która od 2006 roku przyjęła imię „Pamięci Wanat”.