Garwolin: pamiętają o ważnych datach

Mieszkańcy Garwolina wciąż pamiętają o tragicznych wydarzeniach, które na zawsze pozostawiły ślad w historii miasta. W 80. rocznicę rozstrzelania 30 więźniów przy moście w Garwolinie została odprawiona Msza święta i złożono kwiaty pod pomnikiem.

- 8 lipca przypominamy bolesny czas II wojny światowej. Niemiecka polityka w stosunku do Polaków była zbrodnicza na wielu płaszczyznach. Mieszkańcy naszego powiatu szczególnie mocno doświadczyli działań Carla Freudenthala – starosty garwolińskiego, który osobiście prowadził wiele akcji: paląc oporne wsie (pacyfikacja Wanat), zsyłając opornych do obozów pracy czy do pracy przymusowej na terenie Niemiec. 6 lipca 1944 r. oddział Kedywu obwodu AK Gołąb (Garwolin) przeprowadził udany zamach na starostę garwolińskiego Karla Freudenthala. Akcja ta była elementem większej operacji Armii Krajowej o kryptonimie „Główki”, która miała na celu wyeliminowanie najbardziej aktywnych funkcjonariuszy nazistowskiej machiny okupacyjnej. Freudenthal, prywatnie kuzyn gubernatora Hansa Franka, z wykształcenia prawnik i politolog, a w czasie wojny oficer SS i bezwzględny ciemiężyciel powiatu garwolińskiego był pośrednio bądź bezpośrednio odpowiedzialny za śmierć około 900 osób i wywózkę do obozów i pracy przymusowej dalszych ponad 2000 osób z podległego mu rejonu – czytamy w opracowaniu „Historia wydarzeń 1944 r. w Kołbieli” autorstwa Dariusza Zagórskiego.

Freudenthal został zastrzelony 6 lipca 1944 podczas zamachu dokonanego przez 8 ludzi byli to: ppor. „Ziuk” (Wacław Matysiak) – dowódca akcji, st. sierż. „Czarny” (Jan Piesiewicz) i st. wachm. „Sęk” (Stanisław Jaworski) – zastępcy dowódcy, wachm. „Grześ” (Franciszek Lussa), plut. „Kruczek” (Stefan Zysk), st. strz. „Grab” (Stanisław Tobiasz), st. strz. „Brodacz” (Henryk Winek) i st. strz. „Szczupak” (Kazimierz Wielgosz) – członkowie grupy dywersyjnej AK z Garwolina (KEDYW). Opis tej dramatycznej akcji można znaleźć w opracowaniu „Garwolin 1939-1945”, które znajduje się w zbiorach regionalnych Miejsko-Powiatowej Biblioteki Publicznej w Garwolinie.

Rankiem, 8 lipca 1944 roku Niemcy przywieźli z Pawiaka 30 więźniów. Zakładników rozstrzelano tuż za mostem na Wildze w odwecie za udany zamach na niemieckiego starostę garwolińskiego – Karla Freudenthala. Wspomnienie tych tragicznych wydarzeń, jest wciąż w Garwolinie żywe.

W 80. rocznicę zbrodni w kolegiacie Przemienienia Pańskiego w Garwolinie odprawiono Mszę świętą w intencji ofiar. Słowo do wiernych skierował ks. ppor. w st. spocz. Edmund Szarek – kapelan środowisk kombatanckich. Po nabożeństwie złożono kwiaty pod pomnikiem nad Wilgą i zapalono znicze.

Organizatorami uroczystości rocznicowych byli: Miasto Garwolin, Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Obwodu „Gołąb” Garwolin i Kolegiata Garwolin.


na podst. inf. UM Garwolin