Święto 1.Pułku Strzelców Konnych w Garwolinie

12 maja po raz kolejny obchodzone będzie święto 1. Pułku Strzelców Konnych. Uroczystości zorganizowane będą na terenie Ochotniczej Straży Pożarnej Leszczyny w Garwolinie. W programie m.in. pokazy sprawności kawaleryjskich oraz musztry.

Uroczystości rozpoczną się o 13:30 Mszą św. polową na terenie Ochotniczej Straży Pożarnej w Leszczynach. Po nabożeństwie koncert orkiestry dętej OSP Garwolin, dekoracja zwycięzców zawodów strzeleckich. Ok. 16:00 pokazy sprawności kawaleryjskiej i musztry. Święto pułku zakończą wspomnienia przy żołnierskiej grochówce.

Wśród imprez towarzyszącym obchodom, będzie VII Otwarty Turniej Strzelecki o puchar posła Grzegorza Woźniaka – organizowany 11 maja na strzelnicy KSS „Snajper” oraz XII Grand Prix Ziemi Garwolińskiej „Bieg Ułański”, który odbędzie się 12 maja o 15:00.

Organizatorem przedsięwzięcia jest Stowarzyszenie Kawaleryjskie im. 1. Pułku Strzelców Konnych w Garwolinie, a patronat honorowy nad świętem pułku objęli starosta garwoliński i burmistrz Garwolina.
_____________________________________________________________________________

1 Pułk Strzelców Konnych (1 psk) – oddział kawalerii Armii Polskiej we Francji (1919), Wojska Polskiego II RP (1919-1939) i Armii Krajowej (1940-1944). Jednostka nieoficjalnie nosiła imię Cesarza Napoleona. Przed 1939 stacjonowała w Garwolinie.

Święto pułkowe obchodzono 9 maja w rocznicę przekroczenia granicy polskiej w 1919 przez 4 Pułk Szwoleżerów. Oddział nawiązywał do tradycji 1 Pułku Strzelców Konnych Księstwa Warszawskiego (1807-1815) i 1 Pułku Strzelców Konnych Królestwa Kongresowego (1815-1831). Barwy pułku: proporczyk szmaragdowo-amarantowy, czapka rogatywka – otok amarantowy.

Tradycje Pułku sięgają czasów Napoleona, gdy w latach 1800-1814 istniał polski pułk strzelców konnych w armii francuskiej. Po klęsce Napoleona rozwiązany, został odtworzony w Królestwie Polskim w 1816 r. Brał udział w powstaniu listopadowym w latach 1830-1831.

1 Pułk Strzelców Konnych Księstwa Warszawskiego. Nazwa pułku przyjęta została w czerwcu 1807. Zamiennie nazywany był również z francuska pułkiem szaserów. Wywodzi się z konnych oddziałów powstańców województwa łęczyckiego, mazowieckiego i rawskiego tworzących w 1806 pułk kawalerii narodowej płk. Jana Michała Dąbrowskiego. W pierwszym okresie istnienia związany z Legią Wielkopolską gen. Dąbrowskiego (mimo że formowany na obszarze działania Legii ks. Poniatowskiego).
W 1807 brał udział w działaniach na Pomorzu. W marcu 1807 biwakował w warunkach polowych pod Gdańskiem. W lutym 1813 wszedł w skład Dywizji Kawalerii Antoniego Pawła Sułkowskiego.

Na przełomie kwietnia i maja 1919, w Louri we Francji, w składzie Armii gen. Józefa Hallera, sformowana została I Grupa 4 Pułku Szwoleżerów. Dowództwo grupy, będącej odpowiednikiem dywizjonu, objął major armii francuskiej Henryk Paweł de Baupuis. Organizacja jednostki odbywała się na bazie francuskiego 10 Pułku Dragonów. 4 maja 1919 grupa wyjechała z Francji do Polski przez Niemcy. 9 maja 1919 na stacji kolejowej Zbąszyń oddział przekroczył granicę polsko-niemiecką, a następnie został tymczasowo rozlokowany w Makowie pod Skierniewicami. Pod koniec sierpnia tego roku dowództwo nad grupą objął rtm. Franciszek Kościesza-Ożegalski. 1 września 1919, w wyniku scalenia Armii Polskiej we Francji z armią krajową, grupa przemianowana została na 1 dywizjon 1 Pułku Dragonów Kresowych, a 1 października 1920 na III Dywizjon 1 Pułku Strzelców Konnych[1]. 16 października 1919 zorganizowane zostało dowództwo pułku. Dowodzenie jednostką powierzone zostało płk. Tadeuszowi Sulimirskiemu. Dopiero w maju 1921 otrzymał on nazwę 1 Pułku Strzelców Konnych.

18 września 1919 III/4 p.szw. wyładowany został w Łanowcach i wszedł w skład Grupy gen. Bonin’a (eks-7 Dywizja Strzelców Polskich), jako jazda dywizyjna. 18 listopada 1919 dywizjon, transportami kolejowymi, przerzucony został do Wilna, skąd po trzydniowym postoju odszedł do Głębokiego, a dnia 1 grudnia stanął w Kamieńszczyźnie i Mamajach. Tam pełnił rolę kawalerii dywizyjnej 8 Dywizji Piechoty i wraz z nią wziął udział w wyprawie na Dryssę. Prowadził tam działania rozpoznawcze, a 28 kwietnia 1920 wykonał szarżę pod Krasnem. Ofensywa wojsk bolszewickich zmusiła 8 DP do odwrotu a pułk prowadził działania zabezpieczające odwrót.

Pod koniec maja 1920 rozpoczęło się przeciwnatarcie polskie w kierunku Grodna, w trakcie którego pułk wykonał szarżę pod Miechnicami (2 czerwca) i doszedł do rejonu Głębokich, lecz ofensywa wojsk bolszewickich Michaiła Tuchaczewskiego zmusiła 8 DP do odwrotu aż pod Warszawę.

15 sierpnia 1920 pułk wziął udział w bitwie warszawskiej, walcząc pod Radzyminem, a następnie w ofensywie na kierunku północno-wschodnim, gdzie po osiągnięciu Ostrołęki 25 sierpnia 1920 został przerzucony na południe na linię Dniestru, następnie w rejon Tarnopola i Szepietowki, gdzie zakończył działania bojowe w tej wojnie.
W kampanii wrześniowej uczestniczył w ramach Warszawskiej Brygady Pancerno- Motorowej. W dniach 1 września – 3 września 1939 na stanowisku zapasowym w rejonie Garwolina. Następnie w dniach 4 września – 11 września zajmował wraz z brygadą stanowiska obronne nad Wisłą. 13 września wziął udział w natarciu na Annopol, dokąd dotarły niemieckie oddziały po przekroczeniu Wisły. Pomimo powodzenia tego ataku został powstrzymany on rozkazem dowódcy brygady i rozpoczął się odwrót na wschód.
19-20 września pułk wziął udział w bitwie pod Tomaszowem Lubelskim. 20 września pułk wraz z innymi jednostkami brygady skapitulował wobec braku możliwości kontynuowania dalszej walki. Grupa ok. 200 oficerów i żołnierzy pułku po porzuceniu sprzętu ciężkiego podjęła próbę samodzielnego przebicia się przez pierścień okrążenia. Gdy próba okazała się bezskuteczna, grupa rozproszyła się.

Rozwiązanie pułku nastąpiło 20 września 1939 wraz z kapitulacją Armii "Lublin". Odtworzony został w konspiracji w ramach Armii Krajowej w 1942 w Warszawie i w obwodzie garwolińskim. W powstaniu warszawskim wziął udział jako Dywizjon 1806. Walczył na Woli i na Starym Mieście w ramach Zgrupowania "Radosława" – ppłk Jana Mazurkiewicza.



na podst. inf. pras.